słowackie i polskie nazwy geograficzne.compressed, 4 najlepsze z chomika misdescargas
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Bardejov / Bardiów, Váh / Wag, Kriváň / Krywańsłowackie i polskie nazwy geograficzneNazwy własne spajajš treci szczególne dla danej epoki, kultury, a także narodu. Historyczne,społeczne i kulturowe uwarunkowania, w jakich istniała wspólnota językowa sprawiły,że każdy naród ma odrębnš wiadomoć onimicznš. Profesor Stanisław Gajda w latach 80tych-XX wieku zwrócił uwagę na to, że Nazwy własne indywidualizujš, klasy fikujš (włšczajš-oznaczony obiekt do klasy obiektów) oraz symbolizujš stosunek między obiektem oraz jegojednostkowš i społecznš sytuacjš onimicznš, stšd poznanie realnego sensu nazwy własnejzależy od znajomoci tła onimicznego. W nazwach własnych w zwišzku z tymnarodowokulturowy komponent znaczenia jest szczególnie wyrany i bogaty jako wynikodbijania się w nich w całoci i pojedynczych nominacjach historii i kultury każdego naroduoraz niepowtarzalnoci obiektu, który cechuje dia lektyka ioznaczanego -zmiennocitożsamoci. Aktywizujš się w nim różnorodne semy wskazujšce na czas, miejsce, społecznoć,motywacje i inne różnorodne właciwoci oznaczonego obiektu. W ten sposób nazwy własne-stajš się nonikami narodowego kolorytu, jednostkami leksykalnymi etnorealiami i powinnybyć opanowywane głównie ze względu na swojš kumulatywnš funkcję (Gajda, 1988, s. 47). Zkolei onomasta Ewa Rzetelska Feleszko, napisała: Nazwy własne sš bowiem silniej zwišzanez całokształtem ludzkiej kultury zarówno materialnej, jak i społecznej niczym jakikolwiekdział słownictwa (Polskie nazwy własne: encyklopedia, 1998, s. 10). W przekazie informacji na-temat kultury, prze ważnie ujawniajšcych się w konotacjach towarzyszšcych, istotnš funkcję-spełniajš toponimy. To w nich została zapisana historia, a więc doniosłe wydarzenia polityczne,-wyprawy wojenne, sojusze, czynniki dyplomatyczne, dynastyczne, bliskie sšsiedztwo, czykontakty handlowe, religijne, a także kulturalne. Sprzyjało to utrwalaniu nazewnictwa z danegoobszaru w j. polskim i j. słowackim. Należy podkrelić, że ogromnš rolę odegrała literaturałacińska, która przyczyniła się do upowszechniania nazw obcych w wiadomoci Polaków iSłowaków. Ważnš publikacjš, w której zostały opisane nazwy Europy Zachodniej w polszczyniei ich przeszłoć stanowi ksišżka Karola i Zofii Zierhofferów pt. Nazwy zachodnioeuropejskiew języku polskim a zwišzki Polski z kulturš Europy (Zierhoffer Zierhofferowa,2000).Wiadomo, że prawie każda nazwa geograficzna wywołuje wród użytkowników polszczyznyi słowacczyzny natychmiastowe skojarzenia np. Grunwald (bitwa z Krzyżakami 1410),Wšchock (opactwo cystersów, dowcipy), Kozia Wólka ( dziura, głęboka prowincja), Toruń(piernik, Kopernik) Modra (ceramika, wino), Dukla (bitwa z II wojny wiatowej), Vaec(dowcipy), Devínska Nová Ves ( strzelanina z 2010) itp. Opanowanie i właciwe uży cie przez-cudzoziemców, a zwłaszcza tłumaczy, jednostek języka kulturowo nacechowanych jest bardzo istotne, gdyż kształtuje wyobrażenia o obcym kraju, jego rzeczywistoci, aleprzede wszystkim pozwala zrozumieć i dobrze przetłumaczyć dany komunikat. Naj większe-trudnoci sprawiajš egzonimy nazwy używane w okrelonym języku dla obiektugeograficznego znajdujšcego się poza obszarem, gdzie ten język ma status oficjalny, i róż nišce-się swojš formš od nazwy używanej w języku lub językach oficjalnych na obszarze, gdzieznajduje się dany obiekt geograficzny. Dawno przyswojone, obce nazwy geogra ficzne sš-znakiem czasów, w których powstały, stanowiš istotny element pamięci zbioro wej narodu,-łšczš teraniejszoć z przeszłociš, zawiadczajšc o dawnych kontaktach Pol -ski z EuropšZachodniš i Wschodniš (Decyk, 2002, s. 28).Poprawne formy polskich egzonimów podaje Komisja Standaryzacji Nazw Geograficz nych-1poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG) , która jak podaje na swojej stro nieinternetowejjest odpowiedzialna za ustalanie polskich nazw geograficznych wiata oraz zareprezentowanie Polski w kwestiach nazewnictwa geograficznego na arenie międzynarodowej.Jednym z zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej jest opracowaniei publikowanie wykazów nazw geograficznych. Wykazy zawierajš zestandaryzowane na zwy-geograficzne z obszaru wiata zalecane do stosowania jako oficjalne i poprawne podwzględem językowym. Opracowywanie wykazów ma na celu zapewnienie jednoznacznoci wposługiwaniu się nazewnictwem geograficznym. Publikowanie oficjalnych wykazów nazwgeograficznych umożliwia zainteresowanym szeroki dostęp do poprawnego nazewnictwa-geograficznego wiata, ponadto jest realizacjš postanowień rezolucji Organizacji NarodówZjednoczonych, majšcych na celu ujednolicenie nazewnictwa geograficznego w obiegumiędzynarodowym. Polskie nazewnictwo geograficzne wiata wydane zostało w 1959 roku iopracowane przez Lecha Ratajskiego, Janiny Szewczyk, Przemysława Zwo lińskiego (Polskie-nazewnictwo geograficzne wiata, 1959). Póniejsze wykazy dotyczyły tylko egzonimów iukazały się pt: Polskie nazwy geograficzne wiata, wydane zostały przez Głównego GeodetęKraju w kolejnych czterech częciach w latach 1994 -1996. Dal sze pozycje to zeszytyNazewnictwo Geograficzne wiata" publikowane przez Komisję od 2004 do 2009 roku.Dwanacie zeszytów, które dostępne sš w wersjii elektronicznej, w postaci pliku pdf, możnauwględniane sš nazwy dwóch rodzajów egzonimy oraz endonimy. Zawarte w wykazachegzonimy sš jedynymi zalecanymi przez Komisję polskimi nazwami geograficznymi (brakegzonimu dla danego obiektu jest jednoznaczne ze stwier dzeniem, że Komisja -nie zalecadlań polskiej nazwy, nawet jeżeli taka spotykana jest w niektórych publikacjach, a zalecanšformš jest nazwa oryginalna) (Nazewnictwo Geograficzne wiata, 2009, s.8).-Na Słowacji odpowiedzialnym organem za standaryzację nazewnictwa geograficznego jest:Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky ÚGKK SR, ktorý určuje názvynesídelných geografických objektov a pecifických sídelných geografických objektov z územiaSlovenskej republiky, vité podoby názvov sídelných a nesídelných geografických objektov zúzemia mimo Slovenskej republiky, názvy mimozemských objektov a spôsob prepisu názvovgeografických objektov z krajín pouívajúcich inú ako latinkovú abecedualebo iný ako latinkový systém písania do latinky. Poradné orgány pri tandardizácii geografickéhonázvoslovia sú Názvoslovná komisia Úradu geodézie, kartografie a katastra SR2NK ÚGKK SR a názvoslovné zbory jednotlivých správ katastra.Na stronie Úradu geodézie,kartografie a katastra Slovenskej republiky www.skgeodesy.sk, znaleć można pliki pdfnastępujšcych wykazów: názvy vrchov, dolín, priesmykov a sediel; názvy tátov; názvygeografických objektov z územia mimo SR; názvy katastrálnych územi; názvy chránenýchúzemi. Názvoslovná komisia wydaje Geografické názvoslovné zoznamy i Názvoslovnéinformácie. Pierwszy wykaz toponimiczny został wydany w 1987 r. jako częć czechosłowackiejinstrukcji toponimicznej. Do pierwszego słowackiego wydania doszło w 1993 r., adrugiego w 1996 r. Natomiast kolejne ukazało się w 1998 r., za dalsze 2008 r. Ze stronyinternetowej możemy dowiedzieć się, że standaryzacja nazw geograficznych obiektów leżšcychpoza Słowacjš zostanie oceniona, przedyskutowana, podana i zatwierdzona do331.12.2011 roku.Niniejszy artykuł powięcony został przede wszystkim egzonimom, należy jednakprzedstawić kilka uwag na temat endonimów, czyli nazw obiektów geograficznych w jednym z-języków używanych na danym obszarze, gdzie dany obiekt się znajduje. Otóż wsłowackim wykazie pojawiły się błędy w zapisie polskich toponimów, zarówno tzw. lite rówki,-jak i nieprawidłowy szyk np. Dolné Sliezsko lšsk Dolny popr. Dolny lšsk; Horné Sliezskolšsk Górny popr. Górny lšsk, Lublinská pahorkatina Wyzyna Lubelska popr.Wyżyna Lubelska, Sliezska vrchovina Wyzyna lšska popr. Wyżyna lšska, Obriansky prieplav4Obrzanski Kanał popr. Kanały Obrzańskie . Nieprawidłowoci w zapisie endoni -mówwystępujš także w zeszycie nr 11, w którym na str. 200 212 polska Komisja podaje oryginalnenazwy słowackie np. Gabčikovo popr. Gabčíkovo, Liptowski Mikułasz LiptowskiMikula popr. Liptovský Mikulá; Svidnik popr. Svidník; Turčanské Teplice popr. Tur čianske-Teplice; Ustié popr. Ústie; Żylina ylina popr. ilina; Devinska Nová Ves popr. Devínska NováVes; Czarny Staw Jaworowy Čierné Javorové pleso popr. Čierne Javorové pleso; vodná nádrVežka Domaa popr. vodná nádr Vežká Domaa; Kotlina Panońska Panónska pánva popr.Panónska panva; Wielka Nizina Węgierska Velká dunajská kotlina popr. Vežká dunajskákotlina; Kotlina Helpiańska Hežpianské podolie popr. Hežpianske podolie; Kotlina Hornadzka-Hornádská kotlina popr. Hornádska kotlina; Kotlina Nitrzań ska popr.-Nitranská kotlinaNitrianska kotlina; Beskid Niski Nízske Beskydy popr. Nízke Beskydy; Tatry ZachodnieZápadní Tatry popr. Západné Tatry; Niżne Tatry Nízké Tatry popr. Nízke Tatry; Nowy WierchNovy wrch popr. Nový vrch; (przełęcz) Żelazne Wrota elezna brána popr. elezná brána,Bystrianská jaskyňa popr. Bystrianska jaskyňa; Tur nianský hradpopr. Turniansky hrad. Należy-podkrelić, że we wstępie do zeszytu nr 11 jest napisane: Komisja standaryzuje wyłšczniepolskie nazwy, nie zajmuje się standaryzacjš endonimów. W wykazie starano się podaćoficjalne formy endonimów, pochodzšce z -mapna rodowych wykazów nazewniczych,topograficzny... [ Pobierz całość w formacie PDF ] |